یادداشتی که در پی می‌آید آگاهی‌بخشی درباره برنامه عملیاتی سازمان بین‌المللی سینوو در بخش آموزش است که به قلم دکتر احمد پورقاسم مدیر آموزش‌ این سازمان به نگارش درآمده است:

پیش از هر چیز لازم است بدانیم که شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام یا سازمان بین‌المللی سینوو (CINVU) چیست تا پس از آن بتوانیم فعالیت‌هایی که ما در بخش آموزش انجام می‌دهیم را توضیح دهیم. شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام یکی از شبکه‌های وابسته به - کامستک - کمیته دائمی همکاری‌های علمی و فناوری کشورهای هم‌پیمان در سازمان همکاری‌های اسلامی است که میزبانی از آن را دولت جمهوری اسلامی ایران بر عهده دارد. این سازمان بین‌المللی، پایگاهی سرشار از دانایی و توانایی است که با آرمان دادگری، ژرفایش و پایایی دانش و اندیشه‌ و توانمندسازی آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و مهارتی جهان اسلام، در گسترش آموزش‌عالی همگانی استوار بر فناوری هوشمند می‌کوشد.

یکی از بخش‌های سینوو ذیل سازمان همکاری های اسلامی، آموزش‌های کوتاه مدت است که در حوزه‌های مختلفی از جمله فنی و حرفه ای، پزشکی و زبان فعالیت می کند. ریاست این مراکز در سینوو به عهده اینجانب دکتر احمد پورقاسم است که در این نوشتار تلاش کرده‌ام تا برنامه‌های خود در رابطه با آموزش را توضیح دهم.

اساسا برای توضیح آموزش‌های کوتاه مدت لازم است تا درک درستی از مفهوم کوتاه مدت داشته باشیم تا بتوانیم پس از آن مسیر خود را مشخص کنیم. یکی از وجه‌های تفاوت آموزش کوتاه مدت با آموزش‌های بلند مدت ارائه مدرک دانشگاهی است. در آموزش کوتاه مدت نیز همانند آموزش‌های بلند مدت، گواهی‌های متعدد از موسسه‌های مختلف از جمله گواهی‌های دانشگاهی صادر می‌شود اما مدرک پایان مقطع تحصیلی صادر نخواهد شد. اما وجه تمایز این دوره‌ها با دوره‌های بلند مدت به همین جا ختم نمی‌شود. آموزش کوتاه مدت از آن جهت حائز اهمیت است که رویکرد متفاوتی نسبت به آموزش بلند مدت درباره مباحث آموزشی دارد.

برای توضیح مطلب اجازه دهید عناصر یک برنامه درسی را به صورت مختصر توضیح دهیم. در یک برنامه درسی، ما دست کم چهار عنصر اساسی را لازم است در نظر بگیریم که بدون توجه به آن ها قادر نخواهیم بود تا یک سیستم آموزشی را طراحی نماییم. اولین عنصر، رویکرد آموزشی است. دومین عنصر، محتوای آموزشی، سومین عنصر روش تدریس و آخرین عنصر این برنامه مدون، سنجش تحصیلی است. هر کدام از این عناصر اگر در یک سیستم آموزشی مفقود باشند، عملا آموزش را مختل خواهد کرد. عناصر برنامه درسی بخصوص در علوم انسانی به تازگی در مصاحبه‌ای در مجله اطلاعات حکمت و معرفت به قلم اینجانب منتشر شده است اما به صورت خلاصه اگر بخواهیم آن را توضیح دهیم لازم است توجه داشته باشیم که رویکرد آموزشی همان افقی و علت غایی است که قرار است تمامی مسیر آموزشی ما به سمت و سوی تحقق آن صورت گیرد. پس از آن، محتوای آموزشی به جهت تحقق همان رویکرد آموزشی تدوین می شود، روش تدریسی که برای آن محتوای تدریس در نظر گرفته شده و طراحی می‌شود نیز به جهت نیل به رویکرد آموزشی است و سنجش تحصیلی نیز برای آن است که متوجه شویم که محتوای آموزشی و استاد و کلاس و روش تدریس و...، همه و همه آیا در رساندن ما به رویکردی که اتخاذ کرده ایم درست عمل کرده اند یا خیر. به طور مثال، رویکرد آموزشی در یک کشور، تربیت نیروی کار است. اگر رویکرد آموزشی ما این باشد، طبیعتا محتوای تحصیلی در کلیه مقاطع برای پرورش نیروی کار خوب، طراحی می‌شود. روش تدریس نیز به نحوی طراحی می‌شود تا نیروی کار خوب تربیت کنیم و در نهایت سنجش تحصیلی به شکلی عمل می‌کند تا متوجه شویم که آیا نیروی کار خوبی تربیت کرده‌ایم یا خیر. حال اگر رویکرد آموزشی ما تربیت شهروند خوب باشد متعاقبا، محتوای درسی، روش تدریس و سنجش تحصیلی نیز تغییر خواهد کرد. حال، وقتی می‌گوییم که رویکرد آموزشی در آموزش‌های کوتاه مدت رویکردی متفاوت نسبت به آموزش‌های مقاطع تحصیلی است یعنی علت غایی ما کاملا متفاوت است. به طور مثال، در کشور ایران، رویکرد محوری حیات طیبه به عنوان رویکرد اصلی آموزش در سند تحول آموزش و پرورش در نظر گرفته شده است که بالتبع، عناصر دیگری که گفته شد برای تحقق این رویکرد لازم است طراحی و تبیین شوند.

رویکرد آموزشی در دوره‌های کوتاه مدت، رویکرد کاربرد است. کاربرد در یک معنای کاملا انضمامی آن یعنی دوره‌ای ارائه شود که به‌درد افرادی که آن دوره را فرا می‌گیرند بخورد بنابراین، هر دوره‌ای که در همان ابتدای پیشنهاد آن، مشخص نباشد که قرار است چه مشکلی را حل کند و به چه درد فراگیران آن بخورد، عملا از حیطه تعریف ما خارج می‌شود. بنابراین، در اینجا ما با یک تعریف و پارادایم کاملا متفاوت نسبت به دوره‌های بلند مدت روبرو هستیم و آن پارادایم، پارادایم کاربردی بودن دوره است.

در دوره‌های کوتاه مدت باید یک تفکیک مهمی بین دانش و مهارت داشته باشیم. به طور مثال، در درس منطق، گاهی شما دانش مغالطات را می‌آموزید و یا شکل‌های مختلف قیاس را یاد می‌گیرید و گاهی شما مهارت بکار بردن این قیاس‌ها و احتراز از مغالطه را ملکه مسیر تفکر خود می‌کنید. در حالت اول، دانش منطق را آموخته‌اید و در حالت دوم مهارت منطق‌ورزی را ملکه خود کرده‌اید. اینها با هم فرق دارند. در دوره‌های کوتاه مدت، با توجه به رویکرد کاربرد، لازم است تا مهارتی که فراگیر قرار است آن را یادبگیرد در کنار دانشی که به او می‌آموزیم مشخص باشد. حال که اینگونه شد، محتوای آموزشی که به این منظور طراحی می‌شود نیز باید براساس مهارت و دانش مورد نیاز در آموزش مهارت، طراحی شود و نمی‌توان هر محتوای آموزشی را ارائه کرد. روش تدریس نیز در ادامه آن لازم است تا به گونه‌ای باشد که مهارت‌ها اصل و اساس آموزش تلقی شوند و در نهایت سنجش تحصیلی نیز به منظور مهارت سنجی باشد. بنابراین، در سنجش تحصیلی فراگیران، ما با سوال‌های شرح دهید، نام ببرید، گزینه درست انتخاب کنید و ... مواجه نیستیم.

یکی از اهدافی که در پس دوره‌های کوتاه مدت مد نظر سیستم آموزشی سینوو قرار گرفته است کاربردی سازی علوم انسانی است. به عنوان مدیر آموزش‌های کوتاه مدت سینوو نیز مسیر کاربردی سازی علوم بخصوص در علوم انسانی را که سرلوحه مسیر خود قرار داده ام، تدوین روش تدریس علوم بخصوص روش تدریس علوم انسانی است که 5 سال است آن را در ایران اجرا می‌کنم و به جهت تحقق همین امر تدوین شده است.

دیدگاهی که ما دنبال می‌کنیم با آنچه که در جامعه ایران (دست‌کم تا آنجا که من مطالعه کرده‌ام و می‌دانم) رایج است کاملاً متفاوت است. آنچه در ایران درباره علوم ‌انسانی رخ می‌دهد اینگونه است که علوم ‌انسانی به دانشجو و یا دانش‌آموز آموزش داده می‌شود و پس از پایان دوره آموزش، با مسئلۀ کاربرد این علوم در زندگی او مواجه می‌شویم. حال که با این مشکل اساسی روبرو شدیم، تلاش می‌کنیم برای این علوم یک کاربرد تعریف کنیم. به طور مثال، در علم الهیات، ابتدا دانشجوی این علوم در مقاطع مختلف مشغول تحصیل می‌شود و پس از آن که این علوم سال‌ها آموزش داده شده، آرام آرام کنفرانس‌ها و جلساتی درباره الهیات کاربردی تشکیل شده و تلاش می‌کنیم تا برای الهیات، کاربردهای متفاوت در نظر بگیریم. در دیگر رشته‌های علوم‌انسانی نیز بارها چنین مثال‌هایی را مشاهده کرده‌ام. این فرایند از نظر ما فرایند دقیقی نیست.

آن چه ما تلاش می‌کنیم توضیح دهیم این است که تمامی رشته‌های علوم‌ انسانی دو روی سکه دارند. یک‌ روی سکه آن‌ها دانش declarative است که به محتوای دانش بازگشت دارد و در حقیقت‌ دانشِ «دربارة» است. هر آنچه ما دربارۀ یک علم می‌دانیم و می‌آموزیم، هر آن چه در کتاب‌ها به ما تدریس می‌شود و هر توصیف و تشریحی درباره آن علم داریم به این قسمت از دانش مرتبط است. اما این سکه، روی دیگری هم دارد و آن روی دیگر آن، دانش procedural است که در حقیقت‌دانش «چگونه و چطور» است. به‌عبارت‌دیگر، این نوع از دانش که همانگونه که عرض کردم روی دیگر سکه هر علمی است، دانش چگونه به‌کاربردن محتوای آن رشته و یا مهارت‌های نهفته شده پشت محتوای آن علم است. این تقسیم‌بندی ما را به یاد مفاهیم knowing how و knowing that در مباحث گیلبرت رایل می‌اندازد. حال، وقتی ما از کاربردی شدن یک علم سخن می‌گوییم، منظورمان این است که بخش دانش procedural و یا همان مهارت‌های آن علم را پیدا کنیم و آن‌ها را در کنار محتوای آن علم، آموزش دهیم. اگر دانشجو در همۀ مراحل تحصیل خود در کنار محتوای صرف و توصیفی یک ‌رشتۀ تحصیلی، به مهارت‌هایی که در آن رشته کشف و تعریف شده است نیز مسلط شود، انتظار می‌رود تا بتواند آن علم را در زندگی خود به کار برده و به عبارت دیگر به سوی کاربردی شدن آن علم حرکت کنیم.

به عبارت واضح‌تر، ما از همان لحظه شروع یادگیری و یاددهی هر علمی از علوم انسانی، با تاکید بر آموزش مهارت‌های آن علم و اینکه چگونه باید آن علم را به کار گیریم، آن را کاربردی می‌آموزیم و آموزش می‌دهیم. حاصل این فرایند نیز انتقال علم به نحو کاربردی به نسل بعدی خواهد بود. طبیعتا وقتی علم به صورت کاربردی به نسل بعدی منتقل شود، انتظار می رود که عالمان علوم انسانی در آینده، توجه ویژه به کاربرد این علوم داشته باشند و اینجاست که علوم انسانی به نحو زیرساختی کاربردی شده‌اند.

1-4- ملاک‌های قبول یک دوره آموزشی در سینوو:

در بسیاری از دوره‌ها که پیشنهاد می‌شوند اینگونه تصور می‌شود که به صرف ارائه یک دوره در زمان کوتاه، دوره کوتاه مدتی با خصوصیات کامل ارائه شده است اما همانطور که توضیح داده شد، در سیستم آموزشی سینوو، زمان کوتاه دوره هیچ جایگاهی ندارد بلکه رویکرد آموزشی کاربرد در کنار سه عنصر دیگر برنامه درسی است که ماهیت دوره را تعیین می کند.

هر موسسه حقوقی یا شخص حقیقی در میان کل کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی اگر بخواهد دوره‌ای ارائه دهد، دوره را در سایت CINVU ثبت نام خواهد کرد و شورای آموزشی سینوو با بررسی همین خصوصیات که توضیح داده شد تعیین خواهد کرد که آیا دوره اجرایی شود یا خیر.

اگر شما خصوصیات دانشگاه‌های نسل پنجم را جستجو کنید، تا سال 2022 از جمله خصوصیات دانشگاه‌های نسل پنجم در حوزه آموزش می توان به ارتباط با صنعت، توجه به آموزش‌های عملی، کارآفرینی و توجه به اشتغال و نوآوری اشاره کرد. انتخاب رویکرد کاربرد و توجه به دوره‌های مهارت محور، محتوای آموزشی مبتنی به رویکرد کاربردی سازی علوم، روش تدریس مرتبط با رویکرد آموزشی و سنجش براساس مهارت در مقابل دانش، دقیقا ما را به خصوصیاتی می‌رساند که در دانشگاه‌های نسل پنجم وجود دارد. بنابراین، سازمان همکاری های اسلامی با افق دید دانشگاه‌های نسل پنجم با خصوصیاتی که در حوزه آموزش ذکر کردم حرکت خواهد کرد.

برنامه‌هایی که پیرامون دوره‌های کوتاه مدت کاربردی و مهارت‌محور توضیح داده شد، همانند قطعات یک پازل هستند که با قطعات دیگر که در این بخش توضیح خواهیم داد در کنار هم قرار گرفته و آرام آرام یکدیگر را کامل خواهند کرد. اولین قطعه این پازل که آسان‌ترین بخش آن است، ارائه دوره‌های کوتاه مدت با محوریت مهارت‌آموزی و کاربردی بودن است که توضیح آن را عرض کردم. اما این پازل قطعات دشوارتری هم دارد که آینده سازمان همکاری‌های اسلامی در حوزه آموزش را دگرگون خواهد کرد و آن، ایجاد سیستم اعتبار بخشی گواهی های بین‌المللی است.

قطعه دوم این پازل آموزشی در سینوو ذیل سازمان همکاری‌های اسلامی، اعتبار بخشی گواهی‌های دوره‌های آموزشی است که یکی از اهداف اصلی سازمان در حوزه آموزش است. در حوزه اعتبار بخشی، سینوو یک هدف ویژه را دنبال می کند که خلاصه آن هدف این است: باید سیستم اتوماسیون خاصی ایجاد شود که هر گواهی که در سینوو برای دوره‌های کوتاه مدت صادر می‌شود پس از مدیریت و کنترل کیفیت طبق ملاک‌های آموزشی تدوین شده، در کلیه کشورهای اسلامی قابل اعتبارسنجی باشد و فردی که دوره را می‌گذراند بداند که این گواهی را می‌تواند در 57 کشور عضو ارائه نماید. نمونه بارز آن را می‌توانیم در مدارک زبانی مشاهده کنیم. مدارک آزمون‌هایی مانند آیلتس و تافل وقتی از جانب Idp و یا ETS مورد تایید قرار می‌گیرند در کل دنیا معتبر هستند و این اعتبار باعث می شود تا فراگیران با آرامش خاطر بتوانند در آزمون‌ها شرکت نمایند. حال همین فرآیند در سازمان بین‌المللی سینوو تعریف شده است؛ در بخش زبان فارسی با همکاری بنیاد محترم سعدی قدم های بسیار خوبی برداشته شده است، مذاکرات بسیار سازنده به انجام رسیده است و عملا رویکرد بنیاد محترم سعدی نیز بر این است تا هر مدرک زبان فارسی که در دنیا صادر می‌شود ذیل سازمان همکاری های اسلامی، اعتبارسنجی نماید تا با همراهی سینوو در کلیه کشورهای اسلامی قابل ارائه باشد. همین مسیر نیز در زبان انگلیسی نیز دنبال می‌شود که باعث می شود تا کشورهای اسلامی از ظرفیت‌های داخلی خود استفاده نمایند. در رشته‌های دیگر علوم نیز همین مسیر پیگیری خواهد شد. به طور مثال، دوره حسابداری بین‌المللی را اگر کسی در سازمان بگذراند، قادر خواهد بود در کلیه کشورهای اسلامی مدرک خود را با افتخار ارائه نماید و سازمان نیز پشتوانه اعتباری مدرک او در کنار نهاد‌های بزرگ مرتبط خواهد بود که به امید خدا این برنامه با قدرت تمام دنبال خواهد شد.

ظرفیت‌های بسیار بالایی در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی وجود دارد که می‌تواند آن را منحصر به فرد نماید. به طور مثال، در زبان انگلیسی، تمام تلاش همه نهادهای مرتبط کشور خودمان بر این است که یک آزمون انگلیسی که مورد تایید کشورهای مختلف باشد به عنوان آزمون بسندگی زبان در کشور وارد شود و سپس، آن آزمون توسط سازمان محترم سنجش اجرا شده و مدرک صادر شود. حال اگر از ظرفیت سازمان همکاری های اسلامی و سینوو بتوان برای اعتبار سنجی و اعتبار بخشی یک آزمون زبانی تولید شده در بین کشورهای همین سازمان استفاده کرد و آن را در همه کشورهای عضو و دانشگاه‌های آن‌ها پذیرفت، یک استقلال بسیار مثبت ایجاد خواهد شد. در عین حال، همین مسیر را در علوم مهندسی انجام خواهد شد. در علوم انسانی نیز همینطور پیش خواهد رفت و در پزشکی نیز چنین ظرفیتی را فعال خواهیم کرد. اگرچه کاری دشوار است اما شدنی است. کمی همت می طلبد و البته حمایت انشالله...

در آموزش زبان سال‌هاست که همه سیستم‌های زبانی به نهادهای زبانی غربی متکی هستند تا جایی که حتی چارچوب مرجع زبانی با نام (CEFR) که اروپا طراحی کرده است برای همه زبان‌ها استفاده می شود. آزمون‌ها و دوره‌هایی که معمولا در زبان‌های مختلف تولید می‌شوند نیز به واسطه سازمان‌هایی از جمله EQUALS و یاOFQUAL اعتبارسنجی و یا اعتباربخشی می‌شوند که عمدتا نهادهایی غربی و وابسته به کشورهای انگلیسی زبان است حال آن که زبان غالب در کشورهای اسلامی اقتضائات متفاوتی دارد. به طور مثال، در زبان فارسی، کشور ایران بنیاد سعدی را دارد که با کیفیت و اعتبار بسیار قابل اتکایی آموزش، اعتبار سنجی و اعتبار بخشی دوره‌ها و آزمون‌های زبانی را بر عهده گرفته است. از آن جایی که بنیاد سعدی یکی از اعضای سینوو است بنابراین به عنوان نهاد اعتباربخشی و اعتبارسنجی آموزش زبان فارسی در بین کشورهای سازمان همکاری های اسلامی در نظر گرفته شده است. در زبان‌های دیگر از جمله عربی، فرانسه و به طور کل زبان‌های مورد نیاز کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی نیز به دنبال حضور بنیادهایی شبیه بنیاد سعدی هستیم تا بتوانیم با کمک آن‌ها کلیه مدارک و دوره‌های زبانی را با مهر سینوو ذیل سازمان همکاری‌های اسلامی و مهر نهادهایی که در این نهاد اعتبار بخشی حضور دارند، صادر کنیم.

به صورت کلی در علوم انسانی، دوره‌های کوتاه مدت توسط دانشگاه ها اعتبار بخشی می‌شوند. گواهی‌های صادر شده در علوم انسانی عموما به جز یک کاغذ ابر و باد ارزش دیگری ندارد و هر اندازه که آن دوره انتزاعی‌تر باشد، از ارزش کمتری برخوردار است. به طور مثال، دوره کانت شناسی در فلسفه غرب اگر به صورت یک دوره کوتاه مدت ارائه شود، عملا به لحاظ گواهی صادر شده، ارزش خاصی ندارد. یکی از اهدافی که در آموزش‌های کوتاه مدت سینوو دنبال می‌شود این است که با هاب قراردادن یک دانشگاه مطرح در حوزه علوم انسانی به طور مثال دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، به عنوان دانشگاهی که برای علوم انسانی اعلام آمادگی کرده است، نهاد اعتباربخشی و اعتبارسنجی بین‌المللی گواهی‌های دوره‌ها را ایجاد کنیم. با ایجاد چنین کمیته‌ای به‌عنوانی یک واحد اعتبار بخشی سازمان همکاری‌های اسلامی می‌توان نوید معتبر بودن مدارک و گواهی‌های دوره‌های علوم انسانی را به فراگیران آن‌ها داد. گواهی‌هایی که در کل کشورهای سازمان همکاری های اسلامی معتبر بوده و باعث می‌شود تا دانشجویان این علوم بتوانند به فعالیت علمی در کشورهای عضو امید داشته باشند.

در علوم مهندسی نهادهایی در امریکا وجود دارند که چنانچه کسی مدرک خود را ممهور به مهر آن نهاد دریافت کرده باشد در کلیه سازمان‌هایی که به این علوم نیاز دارند معتبر است. از کشتیرانی گرفته تا مکانیک و علوم کامپیوتر و ... می‌توان چنین نهادی را یافت اما یک نهاد جامع در سینوو و سازمان همکاری های اسلامی می‌تواند چنین فرصتی را برای دانشجویان و فراگیران علوم مهندسی و پزشکی در کشورهای عضو فراهم کند تا بتوانند مدرک خود را در این کشورها به کار گیرند. در این حوزه نیز انتظار می‌رود تا دانشگاه های تراز اول کشورهای عضو سازمان حضور پیدا کرده و این مهم را شکل دهند. به طور مثال، در علوم مهندسی دانشگاه صنعتی امیرکبیر ورود پیدا کرده و بتواند به عنوان هاب این بخش، مدیریت اعتباربخشی و اعتبارسنجی را به‌عهده گیرد.

3- ایجاد محتوای آموزشی تعاملی و محتوای مبتنی بر شبیه‌سازی

همانگونه که در برنامه جامع آموزشی توضیح دادیم، پس از رویکرد آموزشی، محتوای تدریس از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چنانچه محتوای آموزشی به عنوان یک از عناصر مهم برنامه آموزشی به خوبی طراحی و انتخاب نشود، به رویکرد آموزشی خود دست پیدا نخواهیم کرد. در این حوزه، با مدل‌های متعددی از محتوای آموزشی روبرو هستیم. مدل سنتی محتوای آموزشی را می‌توان در کتاب های آموزشی یافت. پس از آن محتوای برخط و نرم افزارهای متعددی که در حوزه آموزش طراحی می‌شوند، قرار دارد. در این بخش، ما دست کم در سال 2024 به ایجاد زیرساخت دو مدل محتوای آموزشی فکر می‌کنیم. اولین مدل، محتوای آموزشی تعاملی است که در همان محتوای برخط و یا نرم افزارهای آموزشی است که به صورت تعاملی بین استاد و شاگرد، شاگرد و کتاب، شاگرد و سیستم آموزشی طراحی شده است. در این حوزه، ایجاد محتوای آموزشی مبتنی بر EPUB3 می تواند نمونه گویایی باشد اما این مدل، تنها یکی از انواع گوناگون محتوای آموزشی تعاملی است. بخش دوم، ایجاد محتوای آموزشی مبتنی بر سیستم های شبیه‌سازی یا هما OTS است که اگرچه در علوم مهندسی و یا پزشکی کاربردهایی دارد اما به صورت بنیادین در آموزش های علوم متعدد به کار گرفته نمی‌شود که انتظار می‌رود با تلاش اعضای محترم دانشگاهی و غیر دانشگاهی سازمان همکاری اسلامی، بتوانیم این مهم را به سرانجام برسانیم.

4- روش تدریس

روش تدریس یکی از قطعات مهم پازل آموزشی ما و سازمان همکاری اسلامی است. هنگامی اسناد بالادستی سازمان همکاری اسلامی در بحث آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با نام VET را ملاحظه می‌نمایید، با واژه‌ای به نام TOT ، به معنای تربیت استاد، روبرو خواهید شد. واژه‌ای که سازمان همکاری‌ اسلامی به درستی آن را مد نظر قرار داده است و ما نیز سال‌ها در طراحی و اجرای روش‌های نوین تدریس بخصوص در علوم انسانی، آن را مد نظر قرار داده ایم.

برای توضیح مطلب لازم است مجدد نظر شما را به عناصر برنامه آموزشی که در ابتدای این نوشتار توضیح دادم جلب کنم. روش تدریس به عنوان رکن سوم برنامه آموزشی همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار است که تدوین روش‌های متعدد تدریس بر اساس نیاز مخاطب، مباحث یادگیری، سبک‌های یادگیری و ... از برنامه‌های اصلی ما در این حوزه است. لازم به ذکر است که روش تدریس علوم انسانی را نیز برای اولین بار در ایران طی سه ساله تدوین کرده‌ایم که بزودی در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهیم داد.

5- ایجاد دانشگاه های نسل پنجم با رویکرد متاورسیتی

در بخش سوم برنامه‌های سینوو که در بخش آموزش‌های کوتاه‌مدت سینوو طراحی و دنبال می‌شود، تغییر پارادایم آموزش با رویکرد دانشگاه نسل آینده یا همان دانشگاه نسل پنجم در نظر گرفته شده است. در شکل رایج آموزش، فراگیر یا به صورت حضوری و یا به صورت آنلاین و آفلاین در کلاس درس شرکت می‌کند و پس از گذراندن دوره، گواهی خود را دریافت خواهد کرد. در ابتدای امر اینگونه به نظر می‌رسد که این شکل آموزش، تمامی آنچه در آموزش مطرح است را در بر گرفته است اما اگر فضای دانشگاهی را تصویر کنیم که دانشجو و استاد به جای حضور در کلاس حضوری یا مجازی، یک سیستم آموزشی کامل را تجربه نمایند و آموزش نیز با محوریت همان فضا شکل بگیرد، سنجش انجام شده و مدرک آن نیز صادر شود، فضای آموزشی حقیقی را به فضای آموزشی کاملا متفاوتی حرکت داده‌ایم.

آنچه آموزش نوین را برای ما معنا می‌کند توجه به فضایی متفاوت با فضای حقیقی و حتی متفاوت با فضای مجازی است یعنی فضایی است که تجربه کاملا متفاوتی از آموزش را برای ما به ارمغان می‌آورد. فضایی شبیه فیلم آواتار که شما یک دنیا دیگر را تجربه می‌کنید و در آن دنیا، برای خود آواتاری دارید، دفتر و کتابی دارید، اتاقی دارید، استادی دارید و تمامی آنچه در واقعیت تجربه کرده اید را در آن می‌یابید و آن فضا، فضای دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در فضای متاورس است.

از جمله اهدافی که در سینوو دنبال می‌شود، این تغییر پارادایم است. کاری دشوار که طبیعتا نیاز به ایجاد زیرساخت‌های بسیاری دارد اما ذکر این نکته خالی از لطف نیست، آکادمی متاورس ایران که یکی از اعضای شبکه سینوو است، نمونه‌های خوبی از این مدل را طراحی و ارائه کرده است.

با ظهور آموزش در پرتو مفهوم متاورسیتی و ایجاد دانشگاه‌های متاورسی، پارادایم آموزش کاملا متفاوت خواهد شد. رویکرد، محتوا، روش تدریس و سنجش آموزشی را باید مجدد تعریف کرد تا در پرتو تعریف مجدد بتوان از ظرفیت این مدل دانشگاه و آموزش‌های ذیل آن بهره جست. لازم به ذکر است که حضور دبیرکل و معاون راهبردی اجرایی سازمان بین‌‎المللی سینوو در عمان که به دعوت رسمی وزیر آموزش‌عالی آن کشور صورت گرفته، نویدبخش ایجاد چنین بخشی خواهد بود، انشالله.